तेहरानमध्ये हमास प्रमुख इस्माईल हनीयेह यांची हत्या: इस्रायल-हमास संघर्षातील मोठा टप्पा

0
ismail haniyeh

इस्रायल-हमास संघर्षात एक महत्त्वपूर्ण टप्पा येत असून, हमासचे प्रमुख इस्माईल हनीयेह यांची बुधवारी पहाटे तेहरानमध्ये हत्या करण्यात आली. ही घटना इराणच्या इस्लामिक रिव्होल्यूशनरी गार्ड कॉर्प्स (IRGC) यांनी जाहीर केली असून, काही तासांच्या अटकळीनंतर हमासने याची पुष्टी केली आहे. या उच्च-प्रोफाइल हत्येमुळे संपूर्ण प्रदेशात धक्का बसला आहे आणि इस्रायल व गाझामधील हमास यांच्यातील दीर्घकाळ चालणाऱ्या संघर्षात एक महत्त्वपूर्ण क्षण ठरला आहे.

प्राथमिक अहवालानुसार, हनीयेह यांची हत्या इस्रायलच्या हल्ल्यात झाली, त्याचवेळी त्यांनी इराणचे सर्वोच्च नेते आयातुल्ला अली खामेनेई यांच्यासोबत भेट घेतली होती. ही भेट, ज्याचे छायाचित्र खामेनेई यांच्या अधिकृत सोशल मीडिया खात्यावर पोस्ट करण्यात आले होते, हनीयेह यांच्या इराण दौऱ्याचा भाग होती, ज्यामध्ये ते इराणच्या नव-निवडीत अध्यक्ष मसूद पेझेश्कियान यांच्या शपथविधी समारंभात सहभागी झाले होते.

इजिप्तच्या ताब्यातील गाझा पट्ट्यात जन्मलेले हनीयेह हे पॅलेस्टिनी राजकारणातील एक प्रमुख व्यक्तिमत्व होते आणि हमासचे नेते होते, जे इस्रायलच्या सैन्याशी संघर्ष करत होते. त्यांनी संयुक्त राष्ट्रांच्या शाळांमध्ये शिक्षण घेतले आणि नंतर गाझाच्या इस्लामिक विद्यापीठातून १९८७ साली अरबी साहित्यामध्ये पदवी प्राप्त केली. त्यांच्या विद्यापीठाच्या काळात हमासशी त्यांचा संबंध आला आणि त्यांनी अरब जगतातील महत्त्वपूर्ण संघटना मुस्लिम ब्रदरहूडमध्ये सहभाग घेतला.

पहिल्या इंटिफाडाच्या काळात, हनीयेह यांचा सक्रियता आणि इस्रायल विरोधातील आंदोलनांमध्ये सहभाग त्यांच्या हमासमधील स्थानाला उंचावला. १९९७ साली, त्यांची हमासचे संस्थापक अहमद यासीन यांच्या कार्यालयाचे प्रमुख म्हणून नियुक्ती करण्यात आली, ज्यामुळे त्यांना शीर्ष नेतृत्वाशी मजबूत संबंध प्रस्थापित करता आले. या पदाने त्यांना पुढील भूमिका मिळवण्यासाठी मार्ग मोकळा केला, ज्यामध्ये २००६ साली त्यांची पंतप्रधानपदासाठी निवड करण्यात आली.

पंतप्रधान म्हणून हनीयेह यांच्या कार्यकाळात महत्त्वपूर्ण घटना घडल्या, ज्यामध्ये पॅलेस्टिनी प्राधिकरणाचे अध्यक्ष महमूद अब्बास यांच्याशी विवाद आणि हमास व फतह यांच्यातील गटविरुद्ध युद्ध समाविष्ट होते. २००६ साली गाझामध्ये परतताना, राफा सीमा ओलांडून ३० दशलक्ष अमेरिकन डॉलर घेऊन परतताना, इस्रायलने त्यांना अडवले, हे त्यांच्या नेतृत्वाच्या तणावग्रस्त स्वरूपाचे निदर्शक होते.

२०१६ साली, हनीयेह हमासचे नेतृत्व स्वीकारले आणि २०१८ साली संयुक्त राष्ट्रांनी त्यांना दहशतवादी म्हणून घोषित केले. इस्रायलवरील ७ ऑक्टोबर २०२३ च्या हल्ल्यांना आणि त्यानंतरच्या बंधकांच्या अपहरणाला त्यांनी समर्थन दिले, ज्यामुळे त्यांच्या कठोर भूमिकेची पुष्टी झाली. इस्रायलचे पंतप्रधान बेंजामिन नेतान्याहू यांच्या बंधकांच्या सुटकेसाठीच्या कठोर भूमिकेच्या पार्श्वभूमीवर, हनीयेह यांनी युद्धविराम, मानवतावादी मार्गांचे उघडणे आणि दोन-राज्य समाधानावर आधारित चर्चेची मागणी केली.

हनीयेह यांची हत्या प्रदेशासाठी महत्त्वपूर्ण परिणामकारक ठरू शकते. ही घटना हमासमधील एक प्रमुख व्यक्तिमत्त्वाच्या संपुष्टात येण्यास कारणीभूत ठरेल आणि या मिलिटंट गटाच्या भविष्यातील नेतृत्व आणि रणनीतीबद्दल प्रश्न निर्माण करेल. या उच्च-प्रोफाइल हत्येच्या परिणामांचे निरीक्षण करण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय समुदाय लक्ष देत आहे, कारण गाझातील चालू संघर्षावर याचा प्रभाव पडणार आहे.