महाराष्ट्राच्या मुख्यमंत्रिपदाच्या शर्यतीतून एकनाथ शिंदे माघार घेतल्याची चर्चा सध्या राजकीय वर्तुळात गाजत आहे. बुधवारी ठाण्यातील त्यांच्या निवासस्थानी घेतलेल्या पत्रकार परिषदेत त्यांनी ही घोषणा केली. त्यांच्या या निर्णयाला काहींनी रणनीतिक माघार मानले, तर काहींनी तो भाजपा नेते देवेंद्र फडणवीस यांना मुख्यमंत्रिपदाची संधी देण्यासाठी केलेला डावपेच मानला.
शिंदे यांनी पत्रकार परिषदेत सांगितले की, त्यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्याशी सल्लामसलत करून हा निर्णय घेतला आहे. यामुळे हा निर्णय केवळ मुख्यमंत्रिपदावरून माघार नसून, राजकीय डावपेचासाठीचे पुनर्स्थापन असल्याचे राजकीय विश्लेषकांचे मत आहे.
मुख्यमंत्रिपदाच्या पलीकडेची दृष्टी
शिंदे यांनी पत्रकार परिषदेत कवितेतून व्यक्त केलेले विचार लक्षवेधी ठरले. त्यांनी म्हटले, “जीवनातली खरी उड्डाणे अद्याप बाकी आहेत, आमच्या इच्छाशक्तीची कसोटी अद्याप शिल्लक आहे, अजून फक्त मूठभर जमीन मोजली आहे, संपूर्ण आकाश अजून शोधायचे आहे.” या विधानातून त्यांनी मुख्यमंत्रिपदाच्या पलीकडे असलेल्या त्यांच्या भविष्यातील आकांक्षांचा स्पष्ट इशारा दिला.
राजकीय विश्लेषकांच्या मते, शिंदे यांची ही भूमिकादेखील रणनीतिक आहे. त्यांनी राजकीय स्थान टिकवून ठेवण्याबरोबरच विरोधकांना आणि सहकाऱ्यांना आपले अस्तित्व दाखवून दिले आहे.
दिल्लीची भूमिका आणि बीएमसी निवडणुकांचे महत्त्व
मुंबई महानगरपालिका (बीएमसी) निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर शिंदे यांच्या वक्तव्यांमुळे महायुतीच्या मोठ्या योजनेविषयी तर्कवितर्क सुरू झाले आहेत. बीएमसी ही “सोन्याचे अंडे घालणारी कोंबडी” मानली जाते आणि तिच्यावर वर्चस्व मिळवणे राजकीयदृष्ट्या आणि आर्थिकदृष्ट्या अत्यंत महत्त्वाचे ठरते. बीएमसी महायुतीच्या ताब्यात दिल्यास शिंदे यांचे महत्त्व पुन्हा अधोरेखित होईल.
दिल्लीमध्ये भाजपचे वरिष्ठ नेते, फडणवीस, शिंदे, आणि अजित पवार यांच्यात झालेल्या चर्चेत याबाबत निर्णय होण्याची शक्यता आहे. अहवालांनुसार, सत्ता वाटपाच्या मुद्द्यावर सध्या काम सुरू असून, शिंदे यांना राज्य सरकारमध्ये महत्त्वाचे खाते दिले जाऊ शकते, तसेच त्यांच्या मुलाला किंवा निकटवर्तीयांना केंद्रीय मंत्रिमंडळात स्थान मिळण्याची शक्यता आहे.
रणनीतिक माघार की समजूतदार माघार?
शिंदे यांनी पंतप्रधान मोदींसोबतच्या चर्चेचा उल्लेख करून आपल्या निर्णयाला गांभीर्य आणि पक्षाच्या नेतृत्वाशी सुसंगत असे स्वरूप दिले आहे. त्यांच्या या कृतीमुळे सहकाऱ्यांशी एकोपा ठेवण्याचा प्रयत्न दिसून येतो. तथापि, त्यांच्या वक्तव्याचा अंदाज घेतल्यास आगामी बीएमसी निवडणुकीपूर्वी त्यांनी स्वतःकडे लक्ष वेधून घेतल्याचे स्पष्ट होते.
एका ज्येष्ठ राजकीय विश्लेषकाने टिप्पणी करताना सांगितले, “जर शिंदे महायुतीला बीएमसी जिंकून दिली, तर ते महत्त्वाचे सहकारी म्हणून आपले स्थान मजबूत करतील. हा केवळ माघार नसून, राजकीय पुनर्रचना आहे.”
पुढे काय?
जरी देवेंद्र फडणवीस पुन्हा मुख्यमंत्रिपदी विराजमान होण्याची शक्यता आहे, तरी शिंदे गट बीएमसी निवडणुकीत आपले स्थान सिद्ध करण्यासाठी सज्ज आहे. शिंदे यांच्या कूटनीतिक निर्णयामुळे ते भविष्यातील राजकारणात नव्याने उभे राहतील की भाजपच्या पुढाकारामुळे त्यांचे अस्तित्व झाकोळले जाईल, हे पाहणे उत्सुकतेचे ठरेल.
महाराष्ट्रातील राजकीय घडामोडींची अधिकृत घोषणा येत असताना, राज्याच्या राजकारणात प्रचंड हालचाल सुरू आहे. एका गोष्टीची मात्र खात्री आहे—महाराष्ट्राच्या राजकारणाचे अंतिम रूप अजून स्पष्ट व्हायचे आहे.