भारतभर निवडणुकीचे निकाल ठरवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावणारे राजकीय रणनीतिकार प्रशांत किशोर यांनी नुकतेच त्यांच्या रणनीतिक सेवांसाठी घेतलेल्या प्रचंड शुल्काचे खुलासे केले आहेत, जे एका प्रचारासाठी ₹100 कोटींहून अधिक असल्याचे म्हटले जाते. बिहारमधील आगामी पोटनिवडणुकांच्या प्रचारादरम्यान बेलागंज येथे समर्थकांशी संवाद साधताना किशोरांनी ही माहिती दिली, असे इंडिया टुडेने नोंदवले आहे.
मुस्लिम समाजातील अनेक सदस्य उपस्थित असलेल्या या कार्यक्रमात, किशोर यांनी त्यांच्या ‘जन सुराज’ प्रचारासाठी निधी कोठून मिळतो याबाबत विचारले जाणारे प्रश्न सोडवले. “माझ्या रणनीतींवर 10 राज्यांतील सरकारे चालत आहेत. तुम्हाला वाटतं का की मी माझ्या प्रचारासाठी तंबू आणि छत्र्या उभारण्यासाठी पुरेसा पैसा मिळवणार नाही? तुम्हाला असं वाटतं का की मी इतका कमकुवत आहे?” असे किशोरांनी जमलेल्या लोकांना विचारले. त्यांनी पुढे स्पष्ट केले, “बिहारमध्ये माझ्यासारख्या शुल्काबद्दल कोणीही ऐकले नाही. मी फक्त एका निवडणुकीत सल्ला दिला तर माझं शुल्क ₹100 कोटी किंवा त्यापेक्षा जास्त आहे. अशा एका निवडणुकीच्या सल्ल्यामुळे पुढील दोन वर्षे माझ्या प्रचारासाठी पुरेसा निधी मिळतो.”
किशोर सध्या बेलागंज आणि इतर भागांमध्ये इमामगंज, रामगढ, आणि तरारी येथील पोटनिवडणुकांसाठी प्रचार करत आहेत. या मतदारसंघांमध्ये नुकतेच लोकसभेसाठी निवडून आलेल्या आमदारांच्या राजीनाम्यानंतर पोटनिवडणुका होत आहेत.
राजकीय रणनीतिकार म्हणून किशोर यांच्या करिअरमध्ये त्यांनी भारतातील अनेक प्रमुख राजकीय पक्षांसोबत काम केले असून, काही महत्त्वाच्या विजयांमध्ये त्यांचा वाटा आहे:
- भारतीय जनता पार्टी (भाजपा): किशोर यांनी 2014 मध्ये नरेंद्र मोदींच्या लोकसभा प्रचारासाठी मुख्य रणनीतिकार म्हणून काम केले, ज्यामुळे भाजपाला दणदणीत विजय मिळाला.
- जनता दल (संयुक्त) (JD(U)): 2015 च्या बिहार विधानसभा निवडणुकीत किशोर यांनी नीतीशकुमारांच्या JD(U) पक्षाच्या विजयात महत्त्वाची भूमिका बजावली.
- कॉंग्रेस: किशोर यांनी 2017 च्या उत्तर प्रदेश विधानसभा निवडणुकांमध्ये कॉंग्रेस पक्षासाठी काम केले, जरी ही मोहीम अपयशी ठरली. परंतु, त्यांनी 2021 च्या पंजाब विधानसभा निवडणुकांमध्ये कॉंग्रेसला विजय मिळवून देण्यास मदत केली.
- वाईएसआर कॉंग्रेस पार्टी (YSRCP): 2019 च्या आंध्र प्रदेश विधानसभा निवडणुकीत किशोर यांनी वाय.एस. जगनमोहन रेड्डींना सल्ला दिला, ज्यामुळे राज्यात YSRCP च्या सत्तेला बळकटी मिळाली.
- तृणमूल कॉंग्रेस (TMC): 2021 च्या पश्चिम बंगाल निवडणुकांमध्ये किशोर यांच्या रणनीतिक दृष्टिकोनाने ममता बॅनर्जी आणि TMC ला भाजपाच्या आव्हानाचा सामना करण्यात मदत केली.
- आम आदमी पार्टी (AAP): 2020 च्या दिल्ली विधानसभा निवडणुकीत त्यांनी थोड्या काळासाठी AAP ला सल्ला दिला आणि त्यांना जोरदार विजय मिळवून देण्यास मदत केली.
किशोर यांच्या शुल्कावरील टिप्पणीमुळे भारतातील उच्चस्तरीय राजकीय सल्लागाराच्या व्यवसायातील लाभदायक बाजू उघड झाली आहे, जिथे त्यांच्या सिद्ध कौशल्यामुळे निवडणूक रणनीतीत एक मानांकन निर्माण झाले आहे. नोव्हेंबरच्या सुरुवातीला होणाऱ्या बिहार पोटनिवडणुकांमध्ये किशोर आपली स्वतःची राजकीय ताकद चाचपडणार आहेत, ज्यात ते जन सुराज या आपल्या आंदोलनासाठी प्रचार करत आहेत. हे आंदोलन बिहारच्या राजकारणात व्यवस्थात्मक बदल घडवण्याचे उद्दिष्ट ठेवते.
किशोर यांनी बिहारच्या राजकीय रणांगणात पाऊल ठेवले असताना, त्यांची पूर्वीची यशस्वीता आणि भारताच्या राजकीय क्षेत्रातील सखोल समज यामुळे प्रमुख राजकीय खेळाडूंमध्ये त्यांच्या सेवांची मागणी वाढली आहे. त्यांच्या शुल्कावरील खुलास्याने त्यांच्या आर्थिक स्वातंत्र्याचीही खात्री दिली आहे, ज्यामुळे त्यांनी आपल्या चालू प्रचारासाठी बाह्य देणग्यांवर अवलंबून न राहता प्रचार चालविण्याची क्षमता दाखवली आहे.