मध्य प्रदेशातील भारतीय जनता पक्ष (भाजप) नेत्याने गरबा कार्यक्रम आयोजकांना नवरात्री उत्सवादरम्यान पंडालमध्ये प्रवेश करण्यापूर्वी सहभागींकडून ‘गौमूत्र’ (गायचे मूत्र) आचमन करविण्याची सूचना करून वाद निर्माण केला आहे. हिंदूच गरबा उत्सवात सहभागी व्हावेत, यासाठी हा वादग्रस्त प्रस्ताव मांडण्यात आला आहे, ज्यामुळे महत्त्वाच्या विधानसभा निवडणुकांच्या पार्श्वभूमीवर राजकीय प्रतिक्रियांचा भडका उडाला आहे.
भाजपचे इंदोर अध्यक्ष चिंटू वर्मा यांनी पत्रकारांशी बोलताना सांगितले, “आम्ही गरबा आयोजकांना विनंती केली आहे की, पंडालमध्ये प्रवेश देण्यापूर्वी प्रत्येकाने गौमूत्र आचमन करावे.” त्यांनी पुढे याची कारणमीमांसा केली की, ओळखपत्रासाठी वापरले जाणारे आधार कार्ड बदलले जाऊ शकते, पण ‘गौमूत्र आचमन’ हे हिंदू ओळखीचे निर्विवाद प्रमाण असेल.
हिंदू धर्मशास्त्रात आचमन म्हणजे धार्मिक विधींमध्ये सहभागी होण्यापूर्वी मंत्रांचा उच्चार करत पाणी पिणे, ज्यामुळे शुद्धीकरण होते. वर्मा यांच्या या सूचनेमुळे वाद निर्माण झाला असून, टीकाकारांनी भाजपवर राजकीय लाभासाठी धर्माचा वापर करण्याचा आरोप केला आहे.
यावर काँग्रेसने त्वरीत प्रतिक्रिया देत या विधानाचा तीव्र निषेध केला आणि हा मतदारांचे ध्रुवीकरण करण्याचा स्पष्ट प्रयत्न असल्याचे म्हटले. काँग्रेस प्रवक्ते नीलाभ शुक्ला यांनी गायींच्या आश्रयस्थानांच्या स्थितीबद्दल भाजपच्या मौनावर टीका केली आणि वर्मा यांच्या सूचनेच्या राजकीय हेतूंवर प्रकाश टाकला. “गौमूत्र आचमनाची मागणी करणे म्हणजे भाजपची नवी ध्रुवीकरणाची राजकारणाची युक्ती आहे,” शुक्ला म्हणाले. त्यांनी भाजप नेत्यांना स्वतः आचमन करून व्हिडिओ ऑनलाइन पोस्ट करण्याचे आव्हानही दिले.
ही वादग्रस्त घटना अशा वेळी समोर येते जेव्हा हरियाणा, जम्मू-कश्मीर आणि महाराष्ट्रासारख्या अनेक राज्यांमध्ये विधानसभा निवडणुका होत आहेत. गेल्या काही महिन्यांमध्ये भाजपची सांस्कृतिक आणि धार्मिक मुद्द्यांवर असलेली लक्ष केंद्रितता वारंवार चर्चेत आली आहे.
मध्य प्रदेशात गरबा आयोजकांनी उपस्थितांचे आधार कार्ड तपासून गैर-हिंदूंना प्रवेश देण्यापासून रोखण्याच्या बातम्या समोर आल्यावर हा मुद्दा आणखी गती घेतला. या प्रथेला भेदभावपूर्ण म्हणून मोठ्या प्रमाणात टीका झाली आहे आणि भारतातील सांस्कृतिक कार्यक्रमांचे राजकारणीकरण यावर वादविवाद सुरू झाला आहे.
विधानसभा निवडणुका जवळ येत असताना, महिलांच्या सुरक्षेचे आणि धार्मिक ओळखीचे मुद्दे चर्चेत राहण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे भाजप आणि विरोधकांमध्ये राजकीय संघर्ष अधिक तीव्र होईल.
