महाराष्ट्रातील राजकीय वर्तुळात सध्या मुख्यमंत्रिपदाच्या शर्यतीवरून चर्चेला उधाण आले आहे. पुढील 48 तासांत देवेंद्र फडणवीस किंवा एकनाथ शिंदे यांच्यापैकी एक जण मुख्यमंत्रीपदाची शपथ घेतील, अशी अपेक्षा आहे. मात्र, ही निवड सरळसोट नाही. यामागे आघाडीतील समीकरणे, जातीचा विचार, आणि निवडणुकीतील गणिते या सर्व गोष्टी महत्त्वाच्या ठरणार आहेत.
फडणवीस: संघाचा विश्वासू चेहरा
नागपूरचे भाजप नेते आणि राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे निष्ठावंत कार्यकर्ते देवेंद्र फडणवीस यांचे नाव या शर्यतीत आघाडीवर आहे. त्यांच्या प्रशासकीय कौशल्यामुळे आणि स्वच्छ प्रतिमेमुळे फडणवीस स्थैर्य आणि सातत्यासाठी संघाच्या दृष्टीने योग्य उमेदवार मानले जातात. मात्र, फडणवीस ब्राह्मण असल्यामुळे मराठा आणि ओबीसी समुदायांना नाराज करण्याचा धोका भाजप नेतृत्वाला भासत आहे.
शिंदे: दोन वर्षांचा अनुभव आणि जनतेचा पाठिंबा
दुसरीकडे, एकनाथ शिंदे यांचे समर्थक त्यांच्या नेतृत्वाचे जोरदार समर्थन करत आहेत. दोन वर्षांच्या मुख्यमंत्रिपदाच्या कार्यकाळात त्यांनी “मुख्यमंत्री माझी मुलगी बहिण” यांसारख्या कल्याणकारी योजनांद्वारे मतदारांपर्यंत पोहोचण्याचा प्रयत्न केला. शिंदे समर्थक आणि मंत्री दीपक केसरकर यांनी म्हटले की, “ही निवडणूक शिंदे यांच्या नेतृत्वाखाली लढवण्यात आली होती. त्यामुळे मुख्यमंत्रीपदाचा हक्क त्यांचाच आहे.”
मुंबई महानगरपालिका निवडणुका: समीकरणाचा केंद्रबिंदू
मुख्यमंत्रिपदाबरोबरच मुंबई महानगरपालिका (बीएमसी) निवडणुका हा या समीकरणातील महत्त्वाचा भाग आहे. ₹59,000 कोटींच्या वार्षिक बजेटसह बीएमसीवर नियंत्रण मिळवणे सर्व पक्षांसाठी अत्यावश्यक आहे. शिंदे यांचे मराठा असणे आणि उद्धव ठाकरे यांच्या शिवसेना गटावरील पकड भाजपसाठी फायद्याचे ठरू शकते.
शिंदे यांना बाजूला करण्याचा धोका
तथापि, शिंदे यांना मुख्यमंत्रिपदावर ठेवणेही जोखमीचे ठरू शकते. राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षातील अजित पवार गट फडणवीस यांना अधिक विश्वासू सहकारी मानत असल्याचे बोलले जाते, ज्यामुळे आघाडीत तणाव निर्माण होऊ शकतो. भाजपसाठी हा निर्णय अत्यंत संतुलित करणे गरजेचे आहे. फडणवीस यांना प्राधान्य दिल्यास स्थैर्य आणि संघटना विचारांना महत्त्व मिळेल, पण शिंदे यांना बाजूला केल्यास आघाडीत अस्वस्थता निर्माण होण्याची शक्यता आहे.
दिल्लीतील अंतिम चर्चा
या कोंडीचा तोडगा काढण्यासाठी फडणवीस आणि शिंदे यांना दिल्लीत केंद्रीय गृहमंत्री अमित शाह आणि भाजपच्या वरिष्ठ नेतृत्वासोबत चर्चेसाठी बोलावले गेले आहे. शिंदे यांना मुख्यमंत्रिपदावर ठेवत फडणवीस यांना अधिक महत्त्वाची भूमिका देण्याचा तोडगा सुचवला जात आहे, पण अशा व्यवस्थेत गटांतर्गत वाद होऊ नयेत, याची काळजी घ्यावी लागेल.
महाराष्ट्रातील राजकीय दिशा ठरणार
मुख्यमंत्रिपदाच्या शपथविधीचा वेळ जसजसा जवळ येत आहे, तसतसा महाराष्ट्रात सस्पेन्स वाढत आहे. भाजपला विचारधारात्मक प्राधान्ये, आघाडीतील सलोखा, आणि जातींचे समीकरण यांचा विचार करावा लागणार आहे. फडणवीस हे संघाच्या विचारसरणीचे प्रतीक ठरतील की मराठा रणनीतीकार शिंदे यांना संधी मिळेल, हे लवकरच स्पष्ट होईल. मात्र, हा निर्णय महाराष्ट्राच्या राजकीय भविष्यासाठी महत्त्वाचा ठरणार आहे.