फायनन्स मंत्री निर्मला सितारामन यांनी आज युनियन बजेट 2024 सादर करताना कस्टम ड्यूटीत महत्त्वपूर्ण बदल जाहीर केले, ज्यामुळे काही आवश्यक वस्तूंच्या किंमती कमी होतील तर इतरांच्या किंमती वाढतील. मोदी 3.0 सरकारचे हे पहिले बजेट आहे, ज्याचा भारतीय अर्थव्यवस्थेवर मोठा प्रभाव पडण्याची अपेक्षा आहे.
काय कमी होणार?
कर्करोग औषधं:
- सवलत: तीन महत्त्वाच्या कर्करोग उपचार औषधांवर कस्टम ड्यूटीमधून सवलत देण्यात आली आहे, ज्यामुळे हे जीवनरक्षक औषधं रुग्णांसाठी अधिक सुलभ होईल.
मोबाइल फोन आणि पार्ट्स:
- कमी कर: मोबाइल फोन, चार्जर्स आणि इतर मोबाइल पार्ट्सवरील बेसिक कस्टम ड्यूटी कमी करण्यात आली आहे, ज्यामुळे किरकोळ किंमती कमी होण्याची अपेक्षा आहे.
आयात केलेले सोनं आणि चांदी:
- कमी कर: सोनं आणि चांदीवरील आयात शुल्क 6% इतके कमी करण्यात आले आहे. यामुळे किरकोळ मागणी वाढू शकेल आणि भारतातील तस्करी कमी होईल.
लेदर वस्तू आणि सीफूड:
- कमी आयात: या वस्तूंच्या किंमती आयात शुल्क कमी झाल्यामुळे कमी होतील.
काय महागणार?
अमोनियम नायट्रेट:
- वाढ: अमोनियम नायट्रेटवरील कस्टम ड्यूटी 10% ने वाढवण्यात आली आहे, ज्याचा प्रभाव संबंधित उद्योगांवर पडू शकतो.
नॉन-बायोडिग्रेडेबल प्लास्टिक:
- वाढ: नॉन-बायोडिग्रेडेबल प्लास्टिकवरील आयात शुल्क 25% ने वाढवले जाईल, ज्यामुळे याच्या वापरास आळा घालून पर्यावरणीय टिकावाला प्रोत्साहन देण्याचा उद्देश आहे.
टेलिकॉम उपकरणं:
- वाढ: काही टेलिकॉम उपकरणांवरील आयात शुल्कही वाढवले जाईल, ज्याचा टेलिकॉम क्षेत्रावर प्रभाव पडू शकतो.
आर्थिक परिणाम
उद्योग तज्ञांच्या मते, सोनं आणि चांदीवरील आयात शुल्क कमी केल्यामुळे जागतिक किंमतींना आधार मिळू शकतो, ज्या पूर्वीच्या वर्षी उच्चांकी गाठल्या होत्या. तथापि, आयात वाढल्यामुळे भारताच्या व्यापार तुटीला वفاق होण्याची आणि आधीच अशक्त असलेल्या रुपयावर अतिरिक्त ताण येण्याची शक्यता आहे.
सरकारची आर्थिक दृष्टिकोन
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी बजेटचे उद्दिष्ट सामान्य माणसाला सरकारच्या लाभांचा पोहोचवणे असल्याचे स्पष्ट केले आहे. वित्त मंत्री सितारामन यांनी जाहीर केलेल्या आर्थिक उपाययोजना विविध क्षेत्रांमध्ये विकास संतुलित करण्यासाठी, पायाभूत सुविधा विकासापासून सामाजिक कल्याण कार्यक्रमांपर्यंत, तयार केल्या आहेत.